Türkiye'de ulaştırmanın yapısı ve yolcuların türel tercihi üzerine bir uygulama

Abstract

Küresel ulaştırma ağında tüm türler (karayolu, havayolu, demiryolu, denizyolu) için ana koridor teşkil edebilecek bir coğrafyada Türkiye, ulaştırmanın var olan yapısal sorunları nedeniyle bu potansiyeli hayata geçirebilmiş değildir. Bu sorunlardan en önemlisi karayolu türünün diğer türlere karşı kullanımının çok yüksek oranlarda gerçekleşmesidir. Yalnız bir türün üstünlüğü ile başka sorunlar da tetiklenmektedir. Bu tezde, karayolu türünün baskınlığı derinlemesine incelenmiş, çözüm için fikirler ve dikkat edilmesi gereken hususlar öne sürülmüştür. Yakın zamanda gelişimini hızlandıran şehirlerarası havayolu yolcu taşımacılığının, karayolu türünün bu alandaki üstünlüğünü azaltmaya başlamasında yolcuların demografik özelliklerinin etkili olup olmadığı da çalışmada ekonometrik modellerle sınanmıştır. 147 yolcu ile yapılan anketlerden elde edilen eğitim seviyesi, gelir, yaş, cinsiyet bilgilerinin bağımsız değişkenler, havayolu ve karayolu türlerinin tercih olasılığı bağımlı değişken olduğu logit ve probit modeller kurularak eğitim seviyesinin ve gelirin havayolunu tercih etme olasılığına anlamlı derecede pozitif etki ettiği görülmüştür.

Turkey, at a geographic location which would constitute main corridors in global transportation network at every mode of transportation -land, air, rail and sea, has not been able to fulfill this potential yet due to structural problems of its transportation system. The most important one of these problems is that land mode is being used extensively compared to the other ones, which triggers many other problems in transportation. In this thesis, the domination of land mode has been investigated in detail, ideas and important points for improvement have been proposed. Airline has earned a respectable share in intercity travel in Turkey with recent developments and started to make a dent in the leadership of land mode in this area of transportation. The thesis examines with econometric models whether the demographic attributes of the passengers has an effect on choosing airline against land mode. The logit and probit models that regard the choice between airline and landline modes in intercity travels the independent variable showed that among the dependent variables that represent education level, income, age and sex of the passengers, one?s education level and income affects the probability of one?s choice of airline positively.