Türkiye'nin Ortadoğu'ya yönelik dış politikasında Ahmet Davutoğlu etkisi: Lider düzeyi analizi

Abstract

Bir devletin dış politika kararlarını etkileyen en önemli faktörlerden birinin `liderler? olduğunu varsayan Dış Politika Analizi(DPA), uluslararası ilişkileri, genelde ulus-devletler arasındaki güç ve çıkar mücadelesi olarak gören ve devletlerarası mücadeleyi uluslararası sistemin anarşik yapısıyla açıklayan Realist okula tepki olarak ortaya çıkmıştır. Realizmin karar alıcıların psikolojik özelliklerine önem vermemesini eleştiren DPA, devletlerin dış politika davranışlarını liderlerin/karar vericilerin algılamalarıyla açıklamanın önemine değinmiştir. Böylece DPA, sistemi ve devleti yadsımamakla birlikte liderlerin algılamalarının da analize tabi tutulması gerektiğini belirtmektedir. Bu çalışmayla, Ortadoğu?yu cumhuriyet tarihi boyunca genellikle bir yük ve mümkün olduğunca uzak durulması gereken bir bölge olarak gören Türkiye?nin, Ak Parti iktidarı ile birlikte ortaya çıkan yeni dış politika yaklaşımında liderin (A. Davutoğlu) etkisi/rolü analiz edilecektir. Özellikle Davutoğlu?nun Osmanlı mirasına yönelik algısının, Türkiye?nin Ortadoğu?ya yönelik yeni dış politika yaklaşımını ne yönde etkilediği sorusu üzerine odaklanılacaktır. Böylece çalışma neticesinde devletlerin dış politika kararlarında, liderlerin psikolojik özelliklerinin(algılamalar, kişisel özellikler vb.) de önemli bir faktör olduğu açıklığa kavuşturulmuş olunacaktır. Bu durumu en iyi şekilde yansıtması dolayısıyla Türkiye?nin Filistin Sorunu?na yaklaşımı ve HAMAS?la olan ilişkisi son bölümde değerlendirilecektir. Bu çalışmayla; Türkiye?nin Ortadoğu?ya yönelik son dönem dış politika kararlarında, sistem ve devlet gibi faktörlerin yanı sıra liderin(yani A. Davutoğlu) de önemli etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.

Conversely to the realist school focusing on anarchical international system to explain endless rivalry of states for interest/power, Foreign Policy Analysis (FPA) puts that scholars should also look at the leader level to have a better understanding on foreign policy decisions. By criticizing realism?s neglect of leader psychology, FPA stresses on perceptions of leaders/decision-makers. In other words, without neglecting the importance of system and state levels, FPA argues that leaders? perceptions should also be taken into account while analyzing foreign policy decisions. In this light, this thesis aims to focus on the leader level ? Ahmet Davutoğlu ? to analyze Turkey?s new foreign policy activism in the Middle East, which had been neglected to a great extent throughout the Republican History. The thesis will stress upon Davutoğlu?s perception pertaining Modern Turkey?s Ottoman heritage and assess its impact on Turkey?s foreign policy in the Middle East. Therefore, it will reveal that leaders? psychological characteristics (perceptions, personal characteristics) play significant roles in foreign-policy decisions. In order to substantiate this point, the thesis will take Turkey?s approach to the Palestinian question and its relations with HAMAS. As a case, the study concludes that a leader has a significant impact on Turkey's end-stage foreign policy decision towards the Middle East as well as factors such as the system and state.