Bir yönetmenlik uygulaması olarak kesintisiz eylem çizgilerinin oyuncularla birlikte oluşturulması

Abstract

Oyuncu, yönetmen, kuramcı Konstantin Stanislavski'nin ortaya attığı "kesintisiz eylem çizgisi" kavramı oyunun üstün görevine karakterlerin izlediği yoldur. Bu tezde yönetmen pozisyonundaki kişinin bu yolu oyuncuların kendi kararlarıyla şekillendirdikleri bir sonuca nasıl ulaşılabileceği üzerine bir araştırma yapılmıştır. Bu amaca ulaşmak adına yönetmenin tiyatronun olmazsa olmaz unsuru olan oyuncu ile kuracağı ilişki merkezinde bir öneri geliştirilmiştir. Konstantin Stanislavski yarattığı oyunculuk kuramının ışığında yönetmenlik anlayışını da geliştirmiştir. Sistemi üzerine çalışmaya başlamasından itibaren oyun yazarının istekleri doğrultusunda oyuncuların eylem seçimleri değer kazanmıştır. Halen varlığını sürdüren, kurucularından olduğu Moskova Sanat Tiyatrosu'nun oyuncuları ile bir yandan sistemini geliştirirken bir yandan da o sistemin oyun yönetirken ne gibi yansımaları olacağını araştırmıştır. Sistemini hiçbir zaman tamamlanmış bir yapı gibi görmeyen Stanislavski, insanla yapılan bu sanat dalının her daim değişime, araştırmaya açık olması gerektiğini salık vermiştir. Kendi yönetmenlik pratiğinin yanında oyunculuk kuramıyla sonraki yönetmenlere, oyunculara ulaşmak adına farklı araçlar sunmuştur. Yönetmen, proje ile kuracağı ilk bağdan, tasarımcılar ile iletişimine, kast sürecine, metin birebir kullanılmadan yapılacak hazırlık provaları ve ardından sahne provalarına uzanan yolda ima edilen türde bir ortak yaratıma nasıl ulaşabilir sorusuna yanıtlar aranan bu tezde, yaratılacak "ensemble"ın da önemi vurgulanır. Yönetmenin oyun dünyası için kuracağı atmosferde oyuncuların kendi bakış açılarından oluşturacakları yolları takip etmelerinin, oyunu çok sesli, çok odaklı bir sonuca götüreceği fikri, bu çalışmaya öncellik etmiştir. Kesintisiz eylem çizgilerinin oyuncuların bireysel kararları doğrultusunda çizildiği bir oyunun ortak yaratıcısı olarak yönetmen bu sayede her şeyi bilen bir otorite figürü değil, organik bir sanatsal yaratının aktörlerinden biri olacaktır.

Actor, director and theoretician Konstantin Stanislavski's notion of "through line of action" can be described as the character's path to the play's super task. In this thesis, from the position of a director, a research about the ways of reaching a consequence in which the actors shape their characters' "through line of actions" by making their own decisions is conducted. A proposition has been developed centered on the director's relationship with the most essential element in the theatre: the actor. Konstantin Stanislavski has improved his directing approach according to the acting system he himself had created. After he took off with his system, as a director he began to value the actors' choices and actions at the command of the author of the play. The still existent Moscow Art Theatre had been a base for him not only to improve this then new acting theory, but also an arena where he could see the reflections of his technique whilst directing. Stanislavski, who had never seen his system as a completed solid structure, advised that in this particular field of art, which is performed by and with human beings, one had to be always open to changing and researching. As a director apart from his directing practice, by the help of his acting system, he offered many different tools for the directors in order to reach the actors. In this thesis, through all the way from the director's first connection with the project to forming communication with the designers, from casting process, to preparation rehearsals without the text and finally to stage rehearsals, as the search for ways of reaching a co-creation as indicated above continues, the importance of creating an ensemble is also emphasized. In the play-world's atmosphere created by the director, the idea of reaching a more polyphonic, multifocal result by pursuing the paths formed from the actors' points of view is the guiding spirit of this work. As a co-creator of a play in which the through line of actions are drawn in orientation of actors' individual decisions, the director wouldn't be the all knowing authoritarian figure, but a contributor of an organic work of art.