Türkiye'de tıbbi kitle fonlaması: Sosyal medya ve bireylerin bağış katılımları üzerine bir değerlendirme

Abstract

Günümüzde bağışta bulunma eylemlerinin çevrimiçi mecralara dâhil olması ile kitlesel fonlama ve sosyal medya platformları, ihtiyaç sahibi bireyler ile destekçilerini bir araya getirmektedir. Kitlesel fonlama yönteminin tıbbi alan çerçevesinde kullanılmasını kapsayan tıbbi kitle fonlaması kavramı, ihtiyaç sahiplerinin ödeneklerini tamamlayamadıkları tıbbi ihtiyaçları doğrultusundaki taleplerini kitlesel fonlama kampanyaları ile finanse etmeleri olarak tanımlanmaktadır. Keşif amaçlı bu çalışmada; son yıllarda sosyal medya platformlarında sıkça yer almaya başlayan Spinal Musküler Atrofi (SMA) hastalığının tedavisine yönelik bağış kampanyaları ele alınmıştır. Bu örnek çerçevesinde, Türkiye’de tıbbi kitle fonlaması kampanyalarına yönelik olarak bireylerin bağış katılımlarını etkileyen faktörler üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışma kapsamında niteliksel bir yaklaşımla anket ve yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler katılımcılara uygulanmış, veriler analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucunda, bireylerin sosyal medya platformlarında yer alan Spinal Musküler Atrofi (SMA) hastalığının tedavisine yönelik başlatılan bağış kampanyalarına katılmayı düşündükleri ancak ilk etapta kampanyaları güvenilir bulmadıkları belirlenmiştir. Bireyler, bu kampanyalara bağışta bulunmalarının önündeki engeli sosyal medya platformlarının güvenilirliğini zedeleyen kötü niyet, suistimal ve dolandırıcılık konularıyla ilişkilendirmiştir. Bireylerin bu kampanyaların doğruluklarını çeşitli şekilde teyit etme ihtiyacı hissettikleri belirlenmiştir. Sosyal medya platformlarındaki iletişim materyalleri arasında yer alan fotoğraf, video ve metinlerin de bireylerin bağış katılımlarını etkilediği görülmüştür. Alternatif bağış katılımı olarak ise bireylerin sosyal medya platformlarında yer alan bu kampanyaların daha çok yayılması için beğeni ve paylaşım araçlarını kullanmayı tercih ettikleri, yorum yapmayı ise daha az tercih ettikleri belirlenmiştir.