Kişisel cezasızlık nedenleri ve cezayı kaldıran veya azaltan kişisel nedenler

Abstract

Kişisel cezasızlık nedenleri ve cezayı kaldıran veya azaltan kişisel nedenler suçun yapısında tipikliğin, hukuka aykırılığın ve kusurun dışında kalan nedenlerdir. Ceza hukukuna yabancı olan bazı yararların dikkate alınması nedeniyle kabul edilmişlerdir. Kişisel nitelikte olmaları nedeniyle cezalandırılabilirliğin objektif koşullarından ayrılırlar. Maddî ceza hukukuna dâhil olmaları nedeniyle de, usul hukukunun konusuna giren muhakeme koşullarından farklıdırlar. Kişisel cezasızlık nedenleri icra hareketlerinin yapılması sırasında mevcut olan ve cezalandırmayı engelleyen nedenlerdir. Yasama sorumsuzluğu, Cumhurbaşkanı’nın sorumsuzluğu, diplomasi dokunulmazlığı ve bazı aile mensupları arasındaki malvarlığına karşı suçlar cezasızlık kişisel cezasızlık nedenlerine örnek olarak gösterilebilir. Cezayı kaldıran veya azaltan kişisel nedenler ise, hareket veya suç tamamlandıktan sonra ortaya çıkarak failin cezalandırılmamasını ya da cezasında indirim yapılmasını gerekli kılan nedenlerdir. Gönüllü vazgeçme ve etkin pişmanlık düzenlemeleri buna örnek verilebilir. Kişisel cezasızlık nedenlerinin ve cezayı kaldıran kişisel nedenlerin mevcudiyeti hâlinde ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir. Bu nedenlerin mevcudiyeti hâlinde failin özel hukuk sorumluluğu devam eder.