Milletlerarası mal satımına ilişkin sözleşmeler hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) kapsamında sözleşmenin esaslı ihlali

Abstract

Bu doktora tezinde, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın (CISG) 25. maddesi uyarınca “Esaslı İhlal” kavramı inceleme konusu yapılmıştır. Bu çalışmada, esaslı ihlal doktrini ve örnek yargı kararları doğrultusunda, esaslı ihlalin CISG ifa engelleri sistemindeki merkezi rolü ortaya konulmuştur. Nitekim esaslı ihlalin varlığı halinde sözleşmeden dönme ve malın yenisi ile değişimi gibi ağır hukuki sonuçlar doğuran hukuki yaptırımlara başvurunun önü açıldığından, esaslı ve esaslı olmayan ihlal ayrımının ortaya konulması kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle çalışmamızla asıl amaçlanan; Türk Borçlar Hukuku’na yeni olan esaslı ihlal kavramını anlaşılır kılmaktır. Bu kapsamda, öncelikle CISG ifa engelleri sisteminin temel prensipleri ve esaslı ihlalin bu sistem içerisindeki konumu, esaslı ihlal kavramının tarihsel gelişimi ve esaslı ihlalin şartları incelenmiş ardından tipik sözleşme ihlallerinde esaslı ihlalin görünüm biçimlerine yer verilerek doktrinde ve yargı kararlarında kullanılan kriterlere göre yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir. Ayrıca her ilgili bölümde esaslı ihlalin Türk Hukukundaki yansımalarına yer verilerek her iki sistem genel olarak karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, esaslı ihlal kavramı esnek bir yapıda düzenlendiğinden, esaslı ihlalin varlığını ve buna göre uygulanacak hukuki yaptırımları belirleyen tek bir soyut kural bulunmamaktadır. Bu nedenle esaslı ihlal değerlendirmesinin her somut olay bazında yapılması önem taşımaktadır.