Firmaların finansal riskliliğinin belirlenmesine yönelik bir model önerisi

Abstract

Finansal analiz, firmaların finansal risklerini belirleyebilmek, risklerini yok edebilmek veya indirgeyebilmek amacı ile uzun yıllardır kullanılmaktadır. Finansal analiz; karşılaştırmalı analiz, yüzde (dikey analiz) analiz, eğilim yüzdeleri analizi ve oran analizi olmak üzere başlıca 4 grupta toplanmaktadır. Finansal oranlar analizi, finansal analiz yöntemleri içinde en çok tercih edilen yöntemlerden birisidir. Finansal oranlar analizi, mali tablolardaki verilerin birbirine oranlarının yorumlanması ile yapılmaktadır. Firma bünyesinde, yöneticilere, hisse sahiplerine, yatırımcılara bilgi sağlayabilmek amacı ile finansal oran analizi yapılmaktadır. Bu analizler sayesinde ilgililer, firmanın finansal risklerini daha kolay bir şekilde gözlemleyebilmektedir. Bankalar kredi verirken kredi talep eden firmaların finansal riskliliğinin incelemesi esnasında genellikle finansal oranlar analizi kullanılmaktadır. Firmanın finansal riskliliğinin incelenmesi esnasında firma türüne, verilen kredinin miktarına ve finansal analizi yapan bankaya bağlı olarak çok sayıda finansal oran kullanılmaktadır. Finansal oranların seçimi analizin içeriğine ve analizi yapan(lar)a göre farklılıklar göstermektedir. Literatürde 200 ün üzerinde finansal oran bulunmaktadır.Çalışmanın ilk bölümünde risk, belirsizlik, finansal risk ve türleri ile ilgili kavramlardan bahsedilerek; riskin ve belirsizliğin tanımları verilmeye çalışılmıştır. Risk ile belirsizlik arasındaki farklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Finansal risk kavramı üzerinde durulmuş, finansal risk türleri kısaca anlatılmıştır. İkinci bölümde finansal analize odaklanılmıştır. Finansal analizin gelişimine değinilerek, finansal analiz metotları anlatılmıştır. Finansal oranlar gruplandırılarak, her gruptan bazı oranlar detaylı olarak incelenmiştir. Firma riskliliğinin modellenebilmesi ile ilgili yapılan literatür taraması ve elde edilen çalışmalardan bazıları hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde finansal oran analizi kullanılarak, firma riskliliğin belirlenebilmesi için oluşturmaya çalışılan modele yer verilmiştir. Çalışmada 1998-2007 yılları arasında tekstil sektöründe ve İMKB'de işlem gören 23 firmanın bilanço ve gelir tablolarından elde edilen 44 finansal oran ile firma hisse senedi işlem hacmi, panel veri analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. İstatistiksel olarak anlamlı bir model oluşturulmaya çalışılmıştır. Modelin değerlendirilmesi yapılmıştır. Modelin kurgulanmasındaki amacımız, finansal oran analizi ile firma riskliliğinin belirlenmesi esnasında finansal oranların subjektif yorumlanmasının yerini objektif istatistiksel sonuçların alıp alamayacağını görebilmekti. Uygulamanın sonucunda istatistiksel olarak anlamlı çıkan modelimizin, finansal açıdan değerlendirilmesi sonucunda olumlu bulgular elde edilmiştir.

Financial analysis has been used for a long time to identify, reduce and eliminate the financial risks of firms. Financial analysis can be categorized in four main groups as comparative analysis, percentage (vertical) analysis, tendency percentage analysis and ratio analysis. Financial ratio analysis is one of the most popular methods among these. It is done by comparing the ratios of the data that is seen in the fiscal tables. Financial ratio analysis is a necessary tool in firms to get information for executive officers, shareholders and investors. It is easier to observe the financial risks of firms through this type of analysis. Banks also employ financial ratio analysis to identify the financial risks of the firms that demand loans from them. A number of financial ratio analysis methods are used during the inspection of the financial risks, depending on the type of the firm, amount of the loan and the bank which will supply the loan. The choice of financial ratio analysis may differ on the content of the analysis and people who administer the analysis. There are over 200 types of financial ratio analysis.In the first part of this study, risks, uncertainty, financial risks, their kinds and related terms are mentioned and definitions of risks and uncertainty are given. In this section, the differences between risk and certainty are identified. Also, the concept of financial risks is explained and their kinds are briefly defined. In the second part, main focus is on financial analysis. Development of financial analysis is mentioned and its methods are explained in this part. Financial ratios are grouped and some ratios from each group are analyzed in detail. The literature review done in order to be able to model firms? degree of risks is mentioned and some data is discussed here. In the third part of the study, the model made to identify the degree of risks in firms by using financial ratio analysis is included. In the study, 44 financial ratios and the firms? transaction volume collected from the balance sheets and revenue tables of 23 firms in the textile sector which were in Istanbul Stock Market between 1998 and 2007 have been analyzed through panel data analysis method. A statistically significant model has been tried to be established and this model has been evaluated. . The aim in establishing this model was to check whether it is possible to replace the subjective comments that arise during the analysis of financial ratios with objective statistical results to identify the firms? risks. As a result, when financially assessed, the model that was statistically significant gave positive outcomes.