Kalkınmacı Devletlerde Kadınların Rolü: Türkı̇ye'nı̇n 'milli Teknoloji Hamlesi' Örneğı̇

Abstract

Devlet öncülüğünde kalkınma, özellikle 2008 küresel ekonomik krizinden sonra daha fazla dikkat çekmeye başlamıştır. Neoliberalizme duyulan güvenin azalması ve devlet öncülüğünde kalkınma stratejisi izleyen ülkelerin göreli başarısı, devletlerin rolü, sorumlulukları ve kapasiteleri konusunda yeni tartışmalara yol açmış ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmaya yönelik farklı bir yaklaşım benimseme olasılıkları daha makul hale gelmiştir. Bu doğrultuda, Türkiye'nin kalkınma hedeflerinin büyük ölçüde devlet tarafından yönlendirildiği ve şekillendirildiği bir örnek olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Yeni yüzyılın değişen küresel bağlamında, gelişmekte olan ekonomilerin kalkınma politikalarını oluştururken dikkate almaları gereken birçok husus ortaya çıkmaktadır. Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda başlatılan Milli Teknoloji Hamlesi, beşeri sermayenin gelişimini destekleyen politikalara öncelik vererek kapsayıcı, bütünleştirici ve paydaş odaklı bir yaklaşım benimsemektedir. Bu tez, kalkınma politika ve uygulamalarından tüm toplumun aynı düzeyde etkilenmediği savından hareketle, ilgili kararların toplumsal cinsiyet odaklı bir yaklaşımla ele alınması gerektiğini savunmaktadır. İlgili stratejik raporların içerik analizine ve 12 derinlemesine yarı yapılandırılmış mülakata dayanarak, Türkiye'nin Milli Teknoloji Girişimi'nde kadınların rolü analiz edilecektir. Bu anlamda, bu çalışmanın sonuçları, kadınları Türkiye'nin teknoloji odaklı kalkınma hedeflerine entegre etmek için tasarlanan özel politika önlemlerinin, kurumsal mekanizmaların ve güçlendirme girişimlerinin neden önemli olacağını ortaya koymaktadır.

State-led development became a subject that attracted more attention especially after 2008 global economic crisis. The erosion of confidence in neoliberalism and the success of countries pursuing a state-led development strategy has led to new debates on the role, responsibilities and capacities of states; and the prospects for a shift to a different approach to development for developing countries has become more plausible. Accordingly, it is observed that Turkey emerges as a case that developmental ambitions have been guided and shaped mainly by the state. In the changing global context of the new century, many considerations come to the surface for developing economies to take into account as they formulate their development policies. The National Technology Initiative launched in line with Turkey's sustainable development aspirations, and has adopted an inclusive, integrative, stakeholder-oriented approach, prioritizing policies that support the development of human capital. Based on the argument that not all society is affected by development policies and practices at the same level, this thesis argues that relevant decisions should be handled with a gender-oriented approach. Based on a content analysis of relevant strategic reports and 12 in-depth semi-structured interviews, the role of women in Turkey's National Technology Initiative will be analyzed. In this sense, the results of this study reveal why specific policy measures, institutional mechanisms and empowerment initiatives designed to integrate women into Turkey's technology-driven development ambitions will be important.