Gündelik Hayatı Yeniden Düşünmek: de Certeau, Agamben, Deleuze ve Baudrillard ile Bir Diyalog

Abstract

Bu tez, aldatıcı biçimde basit bir soruyla yola çıkar: Gündelik hayatı başka türlü nasıl düşünebiliriz ve bu türden bir sorgulama neden önemlidir? Bu sorudan hareketle, yirminci yüzyılın önemli dört düşünürü-Michel de Certeau, Giorgio Agamben, Gilles Deleuze (Félix Guattari ile birlikte) ve Jean Baudrillard-aracılığıyla 'taktik', 'dünyevileştirme', 'kaçış çizgisi' ve 'baştan çıkarma' kavramlarını bir araya getirerek gündelik hayatın imkânlarını yeniden düşünmeyi amaçlar. Bu çalışmada ele alınan düşünürler, gündelik hayatın tahakküm/direniş ya da üretim/tüketim gibi ikili mantıklardan sapma, bu mantıkları askıya alma ya da tersine çevirme yoluyla işlediğini gösteren kavramsal jestler geliştirirler. Bu jestlere dayanan alternatif gündelik hayat yaklaşımı, görünürlük, üretkenlik ya da karşıtlık yerine edilgenlik, örtüklük ve geri çekilme temelli bir mantığı öne çıkarır. Aynı anda hem mevcut hem de ele avuca sığmaz olan bu paradoksal mantık, süreksizlik, çokluk ve kararsızlıkla uyumlu bir eleştirel düşünme tarzını da beraberinde getirir. Bu bağlamda tez, gündelik hayatla kurulan eleştirel ilişkinin ifşa veya çözümleme zorunluluğunun ötesine geçmesi gerektiğini; bunun yerine tersinme, oyun, kaçış ve reddediş gibi jestler aracılığıyla sıradan olanın dokusuna ve içkin gerilimlerine duyarlı bir yaklaşım gerektirdiğini savunur.Sonuç olarak, bu tez, gündelik hayatı düşünce, eylem ve ilişki koordinatlarını askıya alan ve yeniden dağıtan; yerinden etme, kesinti, denk düşmezlik ve yeniden icatla işaretlenen karmaşık ve istikrarsız bir alan olarak yeniden kavramsallaştırır. Bu yolla hem kültürel çalışmalar ile toplumsal teori arasında yeni bir diyalog zemini önerir, hem de çağdaş dünyada gündelik hayatı yeniden düşünmeye yönelik eleştirel ve politik bir ufuk açmayı amaçlar.

This thesis begins with a deceptively simple question: how can we think of everyday life otherwise, and why does such questioning matter? Drawing on four major thinkers of the late twentieth century-Michel de Certeau, Giorgio Agamben, Gilles Deleuze (with Félix Guattari), and Jean Baudrillard- it brings together the concepts of 'tactics', 'profanation', 'line of flight', and 'seduction' to reimagine the stakes of everyday life. It contends that the thinkers examined here offer conceptual gestures that illuminate the interruptions, suspensions, and reversals through which everyday life exceeds or escapes binary logics such as domination/resistance or production/consumption. This alternative orientation to the everyday, building on these gestures, leads the thesis to propose a logic of the everyday rooted in passivity, opacity, and withdrawal rather than visibility, productivity, or opposition. This paradoxical logic -at once present and elusive- also invites forms of critique attuned to discontinuity, multiplicity, and the undecidable. It suggests that critical engagement with everyday life must move beyond the imperative to unveil or decode towards tactful sensitivity to the textures and tensions of the ordinary, in terms of reversibility, play, escape, and refusal. Ultimately, this thesis offers a reconceptualization of everyday life as a complex and unstable field, one that suspends and redistributes the coordinates of thought, action, and relation, and is marked by displacement, interruption, non-coincidence, and reinvention. By doing so, it invites a renewed dialogue between cultural studies and social theory, and open up new critical and political horizons for reimagining everyday life in the contemporary moment.