Türkiye'deki psikologların sosyal medya kullanımları üzerine etik bir inceleme

Abstract

Kitle iletişim araçları ile olan ilişkisinde geçmişe kıyasla çok daha aktif bir konumda yer alan birey, sosyalleşme, bilgi alma, zaman geçirme gibi ihtiyaçlarını doyuma ulaştırmak için televizyon izleme, radyo dinleme, sosyal medyada içerik üretip tüketme şeklinde çeşitli kullanımlar gerçekleştirmektedir. Gazeteden günümüz internet dünyasına evirilen bu kullanımlar, bireysel motivasyonların yanı sıra hedef kitlelere ulaşmak için profesyonel amaçlarla da gerçekleşebilmektedir. Çeşitli meslek gruplarınca varlık gösterilen bu kullanımlar Türkiye'de Hukuk ve Tıp gibi alanlarda anayasal ve etik yönetmeliklerle sınırlandırılmış olsa da Psikoloji özelinde herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Sosyal medya ekseninde sunulan bir etik yönetmelik de mevcut değildir. Düzenlemelere sistematik bilimsel arka plan oluşturma ve literatüre katkı sağlama girişimi olan bu çalışma (1) psikoloji profesyonellerinin sosyal medya kullanımının ardındaki motivasyonları araştırmakta, (2) psikoloji profesyonelleri tarafından gerçekleştirilen sosyal medya kullanımı var olan geleneksel etik ilkelerle analiz etmekte ve (3) sosyal medyanın mesleğin kendisine ve teröpatik ilişkiye dair potansiyellerini incelemektedir. Bu noktada niteliksel metodolojik yaklaşım benimsenerek terapi veren 21 psikoloji profesyoneliyle derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçları profesyonellerin görünür olma, toplumsal fayda oluşturma, kendini ifade etme ve tatmin olmayla birlikte topluluklara aidiyet hissetme motivasyonlarıyla sosyal medya kullandıklarını ortaya çıkarmıştır. Psikolojinin sosyal medyadaki yansıması mevcut etik ilkelerle örneklendirilebilmiştir. Bu ilkelere uyumlu hareket edildiğinde psikolojiye dair farkındalığın artması, terapinin normalleşmesi, psikologların daha fazla danışana erişmesi ve teröpatik ilişkilerin desteklenmesi yönünde potansiyel faydalar görülmüştür. Ancak ilkelerle uyumlanmayan kullanımlar, gizliliğin ihlal edilmesi, mesleğin yanlış tanıtımı, etiketlemelerin oluşması, danışan-terapist arasındaki teröpatik ilişkinin farklılaşması noktalarında tehlikeler ortaya çıkarmaktadır. Anahtar Sözcükler: Psikoloji, Sosyal Medya, Meslek Etiği, Kendini Açma, InstagramIn comparison to the past, individuals are now in a much more active position in their relationship with mass media, engaging in various activities such as watching television, listening to radio, and creating/consuming content on social media to fulfill their needs for socialization, information acquisition, and leisure. These media practices, evolving from newspapers to today's internet-dominated world, serve not only individual motivations but also professional purposes, aiming to reach target audiences as per their desires. While fields like Law and Medicine are governed by constitutional and ethical regulations in Turkey, professions such as Psychology lack specific regulations. There is also no ethical guideline for social media usage from a psychological perspective. As an attempt to provide systematic scientific knowledge to serve as the background for these regulations, and contribute to the research literature, this study (1) examines the motivations behind social media usage of psychology professionals, (2) scrutinizing the use of social media by psychology professionals according to the traditional ethical principles and (3) examining the potential of social media in enhancing the profession and therapeutic relationships. To do so, a qualitative methodological approach adopted, and online in-depth interviews were conducted with 21 psychology professionals providing therapy services. Findings reveal that professionals utilize social media for visibility, social benefit creation, self-expression, satisfaction, and a sense of community belonging. The reflection of psychology on social media can be exemplified in terms of existing ethical principles. When these principles are followed, various potential benefits have been observed, including increased mental health awareness, therapy normalization, improved psychologist-client access, and support for therapeutic relationships. However, uses that do not comply with ethics pose dangers such as confidentiality violation, professional misrepresentation, labels, and altering the dynamics of the therapist-client relationship. Keywords: Psychology, Social media, Professional Ethics, Self-disclosure, Instagram