Haydarpaşa için Sürdürülebilir bir Post-Endüstriyel Kurgu

Abstract

Günümüzde post-endüstriyel peyzaj alanları, tarihi ve kültürel miras olma özellikleriyle ve sosyo-politik açıdan vaat ettikleri ekonomik fayda ve potansiyellerle kent için kritik bir role sahiptir. Bu alanlar, yeni projelerin etkisi ile birlikte peyzaj karakterlerinin, yerel ayırt edici özelliklerinin, kamusal kullanımlarının azalması gibi tehditlerle karşılaşmaktadırlar. Avrupa’da 1970’li yıllardan itibaren sanayi alanlarının korunmasına yönelik yeni yaklaşımlar ve uygulamalar aranmıştır. Post[1]endüstriyel alanların bütüncül ve sürdürülebilir bir yaklaşımla dönüştürülmesi, söz konusu alanların kimliklerinin ve toplumsal değerlerinin korunmasında, etkin kamusal alanlar olarak kente yeniden entegre olmalarının sağlanmasında önemli bir etkendir. Bu anlamda incelendiğinde, Haydarpaşa bir post-endüstriyel peyzaj alanı olarak İstanbul’un kentsel büyümesi, altyapı gelişimi, kent kimliği ve hafızası açısından büyük öneme sahiptir. Kent merkezindeki lokasyonu, ulaşım ağlarına yakınlığı ve canlı kent hayatıyla çevrelenmiş olması dolayısıyla oldukça değerli olan bu alan, 21. yüzyılda kentsel dönüşüm proje önerilerinin merkezi haline gelmiştir. Haydarpaşa’nın mirası ve kent belleğindeki yeri, onun “yere has duygusuna” ve tarihsel sürekliliğine müdahale eden ticarileştirme amaçları ve alanın ya da toplumun hassasiyetlerini gözetmekten uzak olan mega-dönüşüm tasavvurları ile kaybolmaktadır. Bu makalede, post-endüstriyel peyzaj alanlarının korunması ve kente yeniden kazandırılmasına dair, küresel sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden, güncel koruma ve yeniden kullanım yaklaşımlarından hareketle bir model geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Dünya çapında kabul görmüş sürdürülebilir koruma ilkeleri bu doğrultuda incelenmiş, endüstriyel yapıların çevrelerindeki peyzajla birlikte ele alınması gerekliliği üzerinde durulmuştur. Böylece, küresel sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin post-endüstriyel peyzaj alanlarının korunması ve kente katılımında sunabileceği bir çerçeve, Haydarpaşa post-endüstriyel peyzajı özelinde incelenmiştir.