Akustik pürüzlülük ve duygusal seslendirmelerin yaklaşma- kaçınma motivasyonlarına olan etkisinin incelenmesi

Abstract

Çevremiz, otomatik olarak en uygun tepkiyi seçmemizi gerektiren hoş, iştah açıcı veya hoş olmayan, tehdit edici uyaranlarla çevrilidir. Literatürde sözel uyaranlar ve duygusal yüz ifadeleri için duygulanım-uyumlu yaklaşma-kaçınma motivasyonlarının otomatik olarak etkinleştirildiği tutarlı bir şekilde rapor edilmiştir. Ancak duygusal işitsel uyaranlar kullanılarak yaklaşma ve kaçınma eğilimleri üzerine yapılan araştırmalar nispeten azdır. Mevcut tez çalışması, duygusal bilgi aktaran veya potansiyel olarak dinleyicide olumsuz algılara yol açan çeşitli insan seslendirmelerine yanıt olarak yaklaşma-kaçınma motivasyonlarını araştırmayı amaçlamıştır. Çalışma 1'de, Yaklaşma-Kaçınma Görevi ve Cinsiyet Değerlendirme Görevi kullanılarak insan duygusal seslendirmelerine tepki olarak yaklaşma-kaçınma eğilimleri araştırılmıştır. Bulgular, Yaklaşma-Kaçınma Görevindeki uyumluluk etkilerini ortaya koyarak duygusal işitsel uyaranları kullanan önceki çalışmaları tekrarlamıştır. Çalışma 2'de, işitsel sinyallerin algısal olarak rahatsız edici ve tehlike çağrıştıran özelliği olan akustik pürüzlülüğe yanıt olarak yaklaşma-kaçınma eğilimleri, nötr ve pürüzlülük eklenmiş insan seslendirmeleri kullanılarak araştırılmıştır. Bulgular, yanıtlar akustik pürüzlülüğün açık bir şekilde değerlendirilmesine bağlı olduğunda ne rahatsız edici pürüzlü insan seslendirmelerine karşı kaçınma davranışının ne de nötr seslendirmelere yaklaşma davranışının bulunduğunu göstermiştir. Bunun yerine, pürüzlü seslere yanıt olarak tepki hızında genel bir artış gözlemlenmiştir. Pürüzlü seslere tepki hızının artmasının açık değerlendirmelerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını daha ayrıntılı olarak incelemek için, Çalışma 3'te katılımcılardan pürüzlülük yerine sesteki sesli harfleri değerlendirmeleri istenen bir kontrol görevi uygulanmıştır. Göreve ilişkin yönergenin değiştirilmesi, pürüzlülüğün genel yanıt kolaylaştırma etkisini tamamen ortadan kaldırmıştır. Üç deneyde hem duygusal seslendirmelerin hem de akustik pürüzlülük içeren seslerin duygusal değerlik, uyarılmışlık ve rahatsız edicilik açısından benzer uyaran özelliklerini paylaşmasına rağmen örtük davranışsal etkilerinin farklı olduğu gösterilmiştir.We are surrounded by pleasant, appetitive, and unpleasant, threatening stimuli that require selecting appropriate responses, often automatically. The literature consistently reported automatic activation of affect-congruent approach-avoidance motivations for verbal stimuli and emotional facial expressions. However, research on the approach and avoidance tendencies in response to affective auditory stimuli is relatively scarce. The present thesis aimed to investigate approach-avoidance motivations in response to various human vocalizations that either convey affective information or potentially result in aversive perceptions in the listener. In Study 1, approach-avoidance tendencies in response to human affective vocalizations were investigated using the Approach-Avoidance Task and the Gender Evaluation Task. The findings replicated the previous studies using affective auditory stimuli, by revealing congruency effects only in the Approach-Avoidance Task. In Study 2, approach-avoidance tendencies in response to a perceptually aversive and danger-evoking feature of auditory signals - acoustic roughness - was investigated using neutral and roughness-added human vocalizations. The findings showed that, when the responses depended on the explicit evaluation of roughness, neither avoidance behavior towards aversive rough human vocalizations nor approach behavior for neutral vocalizations was found. Instead, an overall increase in the reaction speed was observed in response to rough sounds. To further examine whether the acceleration of reaction speed for rough sounds was due to the explicit evaluations, a control task was implemented in Study 3 by asking participants to evaluate the vocalized vowel in the sound, rather than roughness. Changing the task-relevant instructions completely eliminated the overall response facilitation effect of roughness. In three experiments, we showed that although both affective vocalizations and acoustically rough sounds share similar explicit stimulus characteristics in terms of valence, arousal, and aversiveness, their implicit behavioral effects are divergent.