Bir Karamanlı Ortodoks Yerleşmesi: Nevşehir Özlüce Köyü

Abstract

Küçük Asya coğrafyasında, mübadele dönemine kadar varlıklarını sürdüren Karamanlı Ortodoks veya Türkdilli Anadolulu Ortodoks Hristiyan toplumu, Karamanlıca, Karamanlı Ağzı, ya da Yavan Türkçe olarak ifade edilen, konuşma dili Türkçe, yazı dillerinde ise Grek alfabesi kullanılan bir dil geliştirmişlerdir. Bu dil Yunan harfli Türkçedir. Mübadele öncesi günümüzde Kayseri, Nevşehir, Niğde, Konya, Aksaray bölgelerinde yaşamışlardır. Farklı içeriklerde Karamanlıca yazılmış eserler ve yayınlar, anılar, mübadillerle yapılmış olan görüşmeler vb. çalışmalar, bu toplumun sosyal ve kültürel açıdan anlaşılmasına ışık tutmaktadır. Türkçe konuşan bu toplumun etnik kökenleriyle ilgili farklı görüşler öne sürüldüğü bilinmektedir. Türkiye-Yunanistan arasında gerçekleştirilen nüfus mübadelesiyle anavatanlarını terk etmek zorunda kalan Anadolulu Ortodokslar ve Türkler, geldikleri topraklardaki evlere yerleştirildiler. Mübadeleye tabi tutulan yerleşmelerden biri de Nevşehir'in Derinkuyu ilçesine bağlı Özlüce Köyüdür. Köydeki kültürel miras incelenerek Karamanlı Ortodoksların yerleşme kültürü anlaşılmaya çalışılmış, mevcut durumu analitik olarak ele alınmıştır. Anahtar Sözcükler: Karamanlı Ortodokslar, Özlüce Köyü, Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi, Özlüce Köyü Kırsal Mimarisi, Koruma, Kültürel Miras Envanteri.

Having maintained their existence in the lands of Asia Minor until the population exchange period, Karamanli Orthodox, also known as the Turkish-speaking Anatolian Orthodox Christian community developed a language expressed as Karamanli Turkish, Karamanlidika, or Plain Turkish, in which the spoken language is Turkish, and the written language uses Greek alphabet. This language is Turkish with Greek letters. They were living in today's Kayseri, Nevşehir, Niğde, Konya, and Aksaray regions before the population exchange. Works and publications, memoirs, interviews with the exchanges, and others written in Karamanlidika with different contents, shed light on the social and cultural understanding of this society. Various views have been put forward about the ethnic origins of this Turkish-speaking society. Anatolian Orthodox and Turks, who had to leave their homeland as a result of the population exchange between Türkiye and Greece, were settled in new homes in the land they went back to. One of the settlements subject to exchange was Özlüce Village of the Derinkuyu district of Nevşehir. As a result of the study of the cultural heritage in the village, the settlement culture of Karamanli Orthodox was attempted to be understood, and the current situation was handled in an analytical sense. Keywords: Karamanli Orthodox, Özlüce Village, Turkey-Greece Population Exchange, Özlüce Village Rural Architecture, Conservation, Cultural Heritage Inventory.