Hukuk Tasarımı İlkeleri Kapsamında Tüketicinin Bilgilendirilme Yükümlülüğü

Abstract

Günümüzün ekonomik, sosyal ve teknolojik değişimlerinin tüketiciler için yarattığı riskleri ve özellikle satıcı ile tüketici arasındaki 'bilgi asimetrisi' sorunu ile karşılaşılır. Küreselleşme ve dijitalleşme karşısında geleneksel tüketici koruma yöntemleri yetersiz kalmaktadır. Çözüm olarak ise hukuk ile tasarım disiplinlerini birleştiren yenilikçi bir yaklaşım olan 'hukuk tasarımı' bir araç olarak kullanılabilir. Hukuk tasarımı, karmaşık hukuki bilgileri tüketiciler için anlaşılır, erişilebilir ve kullanılabilir hale getirmeyi amaçlar. Bu yaklaşım, insan odaklı tasarım süreçlerini benimseyerek, çok katmanlı bilgilendirme panelleri, görsel simgeler ve etkileşimli arayüzler gibi araçlarla bilginin etkin bir şekilde iletilmesini sağlar. Bilgilendirme yükümlülüğünün sözleşme öncesi, sırası ve sonrasını kapsayan dinamik bir süreç olması gerektiğidir. Amaç, tüketicinin yalnızca şeklen değil, özünde bilgi sahibi olarak rasyonel kararlar vermesini ve sözleşme adaletini sağlamaktır. Özellikle fiziksel temasın olmadığı e-ticaret gibi dijital ortamlarda bu yaklaşımın önemi daha da artmaktadır. Sonuç olarak hukuk tasarımının, tüketici haklarını somut bir şekilde koruyarak, tacir ile tüketici arasında adil bir denge kurarak ve hukuk sistemine olan güveni artırarak çağdaş tüketici hukukunda vazgeçilmez bir araçtır.

The economic, social, and technological changes of our time create risks for consumers, particularly encountering the problem of 'information asymmetry' between the seller and the consumer. In the face of globalization and digitalization, traditional consumer protection methods are proving insufficient. As a solution, 'legal design,' an innovative approach that combines the disciplines of law and design, can be used as a tool. Legal design aims to make complex legal information understandable, accessible, and usable for consumers. By adopting human-centered design processes, this approach ensures the effective communication of information through tools such as multi-layered information panels, visual icons, and interactive interfaces. The obligation to inform should be a dynamic process that covers the pre-contractual, contractual, and post-contractual stages. The goal is to ensure that the consumer makes rational decisions not just by being formally informed, but by being substantively knowledgeable, thereby achieving contractual justice. The importance of this approach is even greater in digital environments where there is no physical contact, such as e-commerce. In conclusion, legal design is an indispensable tool in modern consumer law for concretely protecting consumer rights, establishing a fair balance between the merchant and the consumer, and increasing trust in the legal system.