Gündelik-dışı sahne davranışı: Odin Tiyatrosu'nda oyunculuk çalışması

Abstract

Directors who affected 20th century theatre thought, Konstantin Stanislavsky, Vsevolod Meyerhold and Jerzy Grotowski, conducted comprehensive studies on the position of acting through theatrical aesthetic. In order to realize the theatrical aesthetic that they aim, those theatre people emphasized actors need to practice systematic exercises and develop particular stage behaviour different than daily behaviour. Thanks to all their studies, theoretical studies on acting had led up. The actor who is going to act among the reality that fictionalized on theatre stage, no matter the strength of its relationship with daily reality, has to leave the automatized daily behaviour and develop a technique that is built upon the necessities of the stage context. In that sense, the form and quality of the communication between the actor and the spectator absolutely dependent on the actors technique. In this dissertation, the basis of extra-daily stage behaviour of actors in Odin Theatre and the recurring principles as the foundation of actors' technique is being mentioned in consideration of approaches and studies of directors who strongly affected the theatre approach that developed through 20th century Stanislavsky, Meyerhold and Grotowski. The relationship between the actor and the spectator in Odin performances is being analysed through acting practices, with the help of the concept of organic dramaturgy, which is mentioned by Eugenio Barba. The practice of creation and elaboration of score of the actor, who developed extra-daily stage behaviour through acting exercises, is being taken as a theatrical tool and the actors communication with the spectator is being discussed through this activity.

20. yüzyıl tiyatro düşüncesini etkileyen Konstantin Stanislavski, Vsevolod Meyerhold ve Jerzy Grotowski, oyunculuk sanatının teatral estetik içindeki yeri üzerine kapsamlı çalışmalar yürütmüşlerdir. Bu tiyatro insanları, oyuncuların, hedefledikleri teatral estetiği hayata geçirebilmek için sistematik egzersizler yapmaları ve sahne üzerinde gündelik hayattakinden farklı bir davranış biçimi geliştirmeleri gerektiğine vurgu yapmışlardır ve yaptıkları çalışmalarla, oyunculuğa dair kuramsal çalışmaların önü açılmıştır. Tiyatro sahnesinde kurgulanan gerçekliğin, gündelik gerçeklik ile ilişkisi ne boyutta olursa olsun, sahne üzerinde kurgulanan bir gösterimin içinde hareket edecek oyuncunun, gündelik yaşamda sergilediği otomatikleşmiş davranış biçimini bir kenara bırakması, sahne üzerindeki bağlamın gerekleri çerçevesinde şekillenmiş bir teknik geliştirmesi gerekmektedir. Bu anlamda, oyuncunun izleyici ile iletişiminin biçim ve niteliği geliştirilen tekniğe bağlıdır. Bu çalışmada, Odin Tiyatrosu'nda oyuncunun gündelik-dışı sahne davranışının temelleri ve oyuncunun tekniğinin üzerine kurulu olduğu yinelenen ilkeler; çalışmaları 20. yüzyıl tiyatrosuna yön veren Konstantin Stanislavski, Vsevolod Meyerhold ve Jerzy Grotowski'nin yaklaşımları ışığında ortaya konmaktadır. Odin Tiyatrosu performanslarında, oyuncu ve izleyici iletişimi, oyunculuk faaliyeti üzerinden, Eugenio Barba'nın organik dramaturji kavramı ile analiz edilmektedir. Oyunculuk egzersizleri ile gündelik-dışı sahne davranışını geliştiren oyuncunun, performansa yönelik skor oluşturma ve skor üzerine çalışma faaliyeti, teatral bir araç olarak ele alınmakta ve oyuncunun bu faaliyet üzerinden izleyici ile iletişim kurma biçimi tartışılmaktadır.