TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12469/4467

Browse

Browsing TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu by Author "Ahmetolan, Semra"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 2 of 2
  • Thumbnail Image
    Article
    2009 A (h1n1) ve Covıd-19 Pandemilerinde Nüfus Yoğunluğunun ve Temas Oranının Rolü
    (2024) Dobıe, Ayşe Peker; Ahmetolan, Semra; Bilge, Ayşe Hümeyra; Demirci, Ali; Kaya, Burak Erkan; Industrial Engineering; 05. Faculty of Engineering and Natural Sciences; 01. Kadir Has University
    Sağlıklı-Virus bulaşmış-Bulaşıcılığı olmayan (SIR) salgın modelinin başlıca özellikleri, temel üreme sayısı olarak bilinen 𝑅0 parametresi tarafından belirlenir. Bu çalışmada, çeşitli Avrupa ülkeleri ve İstanbul'daki 2009 A(H1N1) pandemisi ile Almanya'nın federal eyaletlerindeki Covid-19 pandemisi olmak üzere iki farklı salgın için, 𝑅0'ın temas oranlarına olan bağımlılığı araştırılmıştır. 2009 A(H1N1) pandemisine ait veriler, Hollanda da dahil olmak üzere yedi Avrupa ülkesi ve İstanbul için ele alınmış olup, bu ülkeler için temel üreme sayısının nüfus yoğunluğuna orantılı olduğu gösterilmiştir. Yüksek nüfus yoğunluklarına sahip olmaları nedeniyle Hollanda ve İstanbul’a ait 𝑅0 değerlerinin, literatürde kabul edilen aralıkların oldukça dışında kaldığı gözlemlenmiştir. Covid-19 pandemisi için 2020 yılının Şubat ve Haziran ayları arasındaki döneme ait Almanya federal eyaletlerinin verileri kullanılarak, toplumdaki heterojenliklerin nüfus yoğunluğunun etkilerini domine ettiği gösterilmiştir. Bu durum, sokağa çıkma yasağı ve seyahat kısıtlamaları gibi uygulamaların ev içi dinamiklerinin rolünü arttırması olasılığı ile açıklanmıştır.
  • Thumbnail Image
    Article
    Why Do Epidemics Evolve in Waves?
    (2025) Ahmetolan, Semra; Demirci, Ali; Bilge, Ayse Humeyra; Peker-Dobie, Ayse; Industrial Engineering; 05. Faculty of Engineering and Natural Sciences; 01. Kadir Has University
    “İspanyol Gribi” salgınının, 1918-1919 yılları arasında, 18 ay süre içinde, üç dalga şeklinde ilerlediği bilinmektedir. Benzer şekilde COVID-19 pandemisi de 2019-2021 yılları arasında dalgalar halinde yayılım karakteri göstermiş olup, bu salgın için virüs varyantlarına dair veriler detaylı bir şekilde belgelenmiştir. Bu çalışmada, bu iki pandemiye ait veriler ışığında, birden fazla salgın dalgasının ortaya çıkmasına neden olan faktörler, Korunmasız (S)- Enfekte (I)-Bulaşıcı Olmayan (R), (SIR) salgın modeli temel alınarak incelenmiştir. Bu faktörler arasında; mevsimsel değişiklikler, kontrol önlemlerinin gevşetilmesi ve yeni varyantlar öne çıkmaktadır. Yeni bir varyantın ortaya çıkması yeni bir salgın olarak değerlendirilebilmektedir. Bir salgın dalgasının sona ermesiyle, kısıtlayıcı tedbirlerin gevşetilmesi, önceden korunan bireylerin yeniden Korunmasız (S) grubuna dahil olmasına neden olabilmektedir. Kısıtlamaların kaldırılması ayrıca, toplum içerisindeki etkileşimlerin artmasına ve virüsün bulaşma oranını ifade eden temel üreme sayısının (𝑅0) yükselmesine etki edebilmektedir. SIR modeli kullanılarak bu çalışma kapsamında yapılan simülasyonlar sonucunda, yayılma davranışını belirleyen etmenler içerisinde yeni bir varyantın ortaya çıkışının baskın faktör olduğu değerlendirilmiştir.