Avrupa Birliği Devletler Özel Hukuku Işığında Çifte Vatandaşlık Halinde “Müşterek Milli Hukuk” Bağlama Noktası Nasıl Anlaşılmalıdır?

Abstract

Avrupa Birliği devletler özel hukukunda “tarafın milli hukuku” veya “tarafların müşterek milli hukuku” bağlama noktalarına halen yer verildiği görülmektedir. Roma III Tüzüğü Madde 5/1/c uyarınca, tarafların boşanmaya uygulanacak hukuk olarak seçebilecekleri hukuklardan biri, hukuk seçiminin yapıldığı sırada eşlerden birinin milli hukukudur. Hukuk seçiminin yapılmadığı hallerde uygulanacak hukuku gösteren Madde 8’de de eşlerin davanın açıldığı tarihteki müşterek milli hukuklarına yer verilmiştir. Roma III Tüzüğünün Giriş Bölümü Paragraf 22’de birden fazla vatandaşlık söz konusu olduğunda, hangi vatandaşlığın dikkate alınacağı konusunda ulusal hukukların karar vereceği; ancak, Avrupa Birliği’nin genel prensiplerinin de dikkate alınacağı belirtilmiştir. Öte yandan, Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın 2009 tarihli Hadadi kararında, çifte vatandaşlık durumunda tarafların daha sıkı irtibatlı oldukları vatandaşlığın dikkate alınamayacağına hükmedilmiştir. Evlilik mal rejimlerine ilişkin 2016/1103 sayılı Tüzüğün, objektif bağlama kuralını düzenleyen 26. Maddesinde ise, tarafların müşterek mutad meskeni olmadığı hallerde tarafların evlenme anındaki müşterek milli hukukları bağlama noktasına yer verilmiş; ancak, birden fazla müşterek milli hukuk söz konusu ise, bu bağlama noktası dikkate alınmadan, doğrudan, tarafların evlenme anında en sıkı ilişkili oldukları hukukun uygulanacağı düzenlenmiştir. Çalışmamızda, Avrupa Birliği Tüzüklerinde çifte vatandaşlık halinde “milli hukuk” bağlama noktasının anlamı üzerinde durularak, buradaki tartışmaların Türk hukukunda, MÖHUK Madde 4 ile birlikte, “müşterek milli hukuk” bağlama noktasının uygulamasına ışık tutup tutamayacağı üzerinde durulmuştur.